Η ίδρυση
των πρώτων ελληνικών αθλητικών συλλόγων ανάγεται στο τελευταίο τέταρτο του 19ου
αιώνα και εντοπίζεται τόσο εντός, όσο και εκτός των συνόρων του ελληνικού
κράτους. Πέρα από την Αθήνα και τον Πειραιά, σε πόλεις όπου διαβιούσαν
πολυπληθείς και οικονομικά εύρωστες ελληνικές κοινότητες όπως η Κων/πολη, η
Σμύρνη και η Αλεξάνδρεια θα κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτοι αθλητικοί
σύλλογοι[1].
Αν και αρχικά η δράση τους επικεντρωνόταν στην γυμναστική, σταδιακά
αναπτύχθηκαν και άλλα αθλήματα όπως η σκοποβολή, το τένις, το ποδόσφαιρο κ.ά.
Στα επόμενα χρόνια και ιδιαίτερα μετά το τέλος της πρώτης δεκαετίας του 20ου
αιώνα, σε ολοένα και περισσότερες πόλεις, εντός και εκτός του ελληνικού κράτους
δημιουργήθηκαν αθλητικοί σύλλογοι και αναπτύχθηκε αθλητική δράση. Την εποχή
αυτή θα ξεκινήσει και η ιστορία του αθλητισμού σε συλλογικό επίπεδο εντός της
ελληνικής παροικίας του Σουδάν.
Το ελληνικό στοιχείο του Σουδάν και ιδιαίτερα του Χαρτούμ, από πολύ νωρίς θα ασχοληθεί με τον αθλητισμό σε οργανωμένη βάση και για το σκοπό αυτό θα συγκροτήσει ένα από τα παλαιότερα ελληνικά αθλητικά σωματεία, τον Ελληνικό Σκοπευτικό Σύλλογο. Η ιστορία του Ελληνικού Σκοπευτικού Συλλόγου ξεκινά το 1907 και περιλαμβάνει πέρα από την διεξαγωγή αγώνων μεταξύ των μελών της ελληνικής παροικίας και την συμμετοχή σε τουρνουά με την συμμετοχή και άλλων συλλόγων. Έτσι, το 1912, μαζί με άλλες επτά ομάδες σκοποβολής, θα συμμετάσχει στην διοργάνωση Wingate Shield League[2]. Ο Ελληνικός όμως σύλλογος διατηρεί και ποδοσφαιρική ομάδα, η οποία, το 1912, θα αναμετρηθεί με το British Football Club αλλά και με την ομάδα του σχολείου Cadet[3].
Εκτός όμως από τον Ελληνικό Σκοπευτικό Σύλλογο,
το 1908 θα ιδρυθεί στο Χαρτούμ άλλο ένα
αθλητικό σωματείο, ο Ελληνικός Γυμναστικός
Σύλλογος. Η ανεξάρτητη όμως δράση των δύο συλλόγων δεν θα διαρκέσει για πολύ. Καθώς
ένας σημαντικός αριθμός των μελών της παροικίας σπεύδει να καταταγεί στον
ελληνικό στρατό που μάχεται κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, κρίνεται
σκόπιμο να συγχωνευθούν οι δύο προαναφερθέντες σύλλογοι[4].
Από την συνένωση αυτή που πραγματοποιήθηκε στις 2/11/1913 θα προκύψει ο «Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος» με χρώματα
το μπλε και το άσπρο.
Για περισσότερο από έναν αιώνα, αφού η δράση του συλλόγου συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, ο Ε.Α.Σ. θα αποτελέσει σημείο αναφοράς όχι μόνο στην ζωή της ελληνικής παροικίας του Σουδάν, αλλά και ολόκληρης της αθλητικής ιστορίας της αφρικανικής χώρας. Ένας σύλλογος με διακρίσεις σε ένα πλήθος αγωνισμάτων μεταξύ των οποίων το ποδόσφαιρο, το volleyball, το basketball, το tennis κ.ά. Αναμφισβήτητα όμως το καμάρι του συλλόγου ήταν ανέκαθεν η ομάδα του basketball, η οποία αναδείχθηκε πολλές φορές πρωταθλήτρια στις διασυλλογικές οργανώσεις των δεκαετιών του ’40,’50 και ’60, όταν οι Έλληνες του Σουδάν ξεπερνούσαν σε πληθυσμό τα 5.000 άτομα.
[1] Φαίνεται ότι ο πρώτος
ελληνικός αθλητικός σύλλογος ήταν ο Μίλων, που ιδρύθηκε στην Αλεξάνδρεια το
1873 από μέλη της ελληνικής κοινότητας. Τέσσερα χρόνια αργότερα ιδρύθηκε ο
Ερμής στην Κωνσταντινούπολη, ενώ το 1878 συστήθηκε στην Αθήνα ο Ελληνικός
Γυμναστικός Σύλλογος. Στο α' μισό της δεκαετίας του 1880 εμφανίστηκαν στην
Αθήνα δύο ακόμη σωματεία: ο Αθηναϊκός Γυμναστικός Σύλλογος (1882) και ο
Αθλητικός Σύλλογος Αθηνών (1885). Το 1890 ιδρύθηκε ο Ορφέας στη Σμύρνη και ο
Πανελλήνιος στην Αθήνα, το 1891 ο Παναχαϊκός στην Πάτρα, το 1892 η Ολύμπια στη
Λεμεσό, το 1893 ο Κερκυραϊκός, ο Απόλλωνας Σμύρνης και ο Εθνικός Γ.Σ. στην
Αθήνα, ενώ το 1894 ιδρύθηκε το Γυμνάσιο Σμύρνης, ο Πειραϊκός Σύνδεσμος και η
Γυμναστική Εταιρεία Πάτρας.
[2] Port Sudan, Khartoum North, Atbara, Khartoum, Halfa, Nabardi,
Italian Club.Εφημερίδα Sudan Herald,7/12/1912
[3] Εφημερίδα Sudan Herald,26/10/1912
[4] Καμίτσης(1961),σ.79.